Primena inovativnog svetlosnog menadžmenta u koordinaciji optimalne ishrane, visoke ekonomičnosti i dobrobiti nosilja u proizvodnji konzumnih jaja

Abstract

Glavni cilj u proizvodnji konzumnih jaja je obezbeđivanje kontinui- rane i visoke nosivosti kokošaka tokom cele godine. Pored održava- nja adekvatnog zdravstvenog stanja i ishrane jata, jedan od najvažni- jih faktora koji omogućava ispunjavanje ovog cilja je primena optimal- nog programa osvetljenja. Programi osvetljenja (prvenstveno različita dužina trajanja i intenzitet svetlosti) koji se primenjuju, kako tokom fa- ze rasta, tako i tokom proizvodnog perioda u životu kokošaka nosilja, predstavljaju ključne faktore u dostizanju polne zrelosti i određivanju početka proizvodnje jaja. „Zlatno pravilo“ kojeg se treba pridržavati u dizajniranju programa osvetljenja je da se kokice nikada ne izlažu po- većanju dužine dana (dužine svetlosnog perioda) sve dok ne počne planirana svetlosna stimulacija i nikada se ne izlažu skraćenju dužine dana tokom proizvodnog ciklusa. Pridržavajući se navedenog princi- pa, nakon smeštaja jednodnevne piladi na farmu, dužinu dana potreb- no je konstantno i postepeno smanjivati (“step down” faza), sve do dostizanja minimuma, nakon čega sledi faza stalne (nepromenjene) dužine dana (“konstantna” faza), da bi se, na kraju, dužina svetlosnog perioda postepeno povećavala (“step up” faza), kako bi se postigao krajnji cilj, odnosno podstakao početak leženja. Programe osvetljenja neophodno je prilagoditi tipu objekata, uslovima proizvodnje, klimat- skim faktorima, težini jaja koju zahteva tržište, kao i zakonskim propi- sima koji se odnose na dobrobit životinja u toku eksploatacije.