“Cost-benefit” analiza pri pojavi bolesti plavog jezika kod domaćih preživara u Republici Srbiji

Abstract

Bolest plavog jezika (BPJ) je virusno nekontagiozno oboljenje domaćih i divljih preživara, izazvano RNK virusom iz roda Orbivirus i familije Reoviridae. Virus plavog jezika (BTV) se prenosi hematofagnim insektima iz roda Culicoides. Virus se u prirodi održava infekcijom vektora i prijemčivih domaćina, najčešće preživara. Bolest se javlja sezonski, obično u kasno leto kada je populacija vektora najveća, dok je u ostalim područjima pojava bolesti vezana za klimatske prilike kao i blizinu slivova velikih reka, močvara i poplavljenih površina. Virus plavog jezika u Republici Srbiji je kontrolisan vakcinacijom i uvođenjem visokih biosigurnosnih mera na farmama i u objektima, kao i mestima gde životinje borave, što je praksa u većini zemalja Evropske unije (EU). Radi kontrole nastanka i širenja BTV neophodno je ustanoviti sve relevantne ekonomske pokazatelje koji bi omogućili da se ustanove ekonomski efekti sprovođenja programa koji ima za cilj kontrolu pojave bolesti plavog jezika. Evaluacija programa je izvedena na osnovu analize dobiti i troškova. Analizirani model odnosa dobiti i troškova ima pozitivan ekonomski efekat jer je ustanovljena pozitivna neto sadašnja vrednost (NSV=110.363.000,88 dinara), parametar CBR iznosi 1,03, dok je na osnovu interne stope povraćaja (ISPS=6,70) ustanovljeno da bi ovaj model programa za rano otkrivanje, dijagnostiku, sprečavanje širenja, suzbijanje i iskorenjivanje zarazne bolesti plavog jezika na teritoriji Republike Srbije ekonomski bio opravdan sve dok kamatna stopa na godišnjem nivou ne bi prelazila 6,7 %.