Izolacija, identifikacija i molekularna karakterizacija uzročnika tuberkuloze goveda u Vojvodini

Abstract

Cilј istraživanja bio je da se izvrši izolacija, identifikacija i molekularna karakterizacija, uzročnika tuberkuloze goveda u Vojvodini, kao i ispitivanje osetlјivosti izolovanih sojeva na odabrane antituberkulozne antibiotike koji se koriste za terapiju tuberkuloze lјudi u našoj zemlјi. Pored toga cilj istraživanja bilo je i uporedno ispitivanje osetlјivosti i specifičnosti γ-IFN testa u dijagnostici tuberkuloze sa klasičnim mikrobiološkim metodama izolacije i identifikacije uzročnika. Konačno, na osnovu ispitivanja raširenosti, incidencije i prevalencije oboljenja u zapatima cilj je bila i izrada aktuelne epizootiološke karte raširenosti tuberkuloze goveda u Vojvodini. Za izolaciju bakterija MTB-kompleksa korišćeni su uzorci tkiva (pluća i limfni čvorovi) 49 goveda koja su prilikom izvođenja komparativnog tuberkulinskog ili γ-IFN testa imala pozitivnu reakciju. Kod 40 od ovih grla prilikom patomorfološkog pregleda na liniji klanja, bile su ustanovljene promene koje mogu ukazivati na tuberkulozu. Bakterije MTB-kompleksa uspešno su izolovane iz uzoraka tkiva 19 goveda, dok je nalaz acidorezistentnih bakterija ustanovljen direktnom mikroskopijom u uzorcima limfnih čvorova kod još 3 grla, ali izolacija nije uspela usled kontaminacije. Na osnovu klasičnih bakterioloških metoda, izgleda i rasta kolonija, kao i primenom standardnih biohemijskih testova identifikacije, svi izolati su tipizovani u vrstu M. bovis. Na osetljivost prema izoniazidu, streptomicinu, etambutolu i rifampicinu, antituberkuloticima prve linije koji se u našoj zemlji koriste za lečenje ljudi obolelih od tuberkuloze, standardnom metodom proporcija, ispitano je 5 reprezentativnih izolata. Izolati su bili poreklom od goveda iz pet različitih zapata lociranih u naseljima na teritoriji 5 opština, od kojih su 4 u Južnobačkom i 1 u Sremskom okrugu. Ustanovljena je osetljivost izolata na sve ispitivane antituberkulotike, odnosno ni u jednom slučaju nije utvrđena pojava rezistencije. Metodom PCR spoligotipizacije u cilju molekularne karakterizacije i genotipizacije bakterija M.tuberculosis kompleksa ispitano je 18 izolata mikobakterija kod kojih je proces ekstrakcije DNK bio uspešan. Rezultati molekularne karakterizacije odnosno spoligotipizacije izolovanih mikobakterija pokazuju odsustvo spejsera 1 i niza spejsera od 3 sve do 16, kao i spejsera 28 što je karakteristično za Mycobacterium caprae. Odsustvo spejsera 28 i niza spejsera od 39 do 43, kod svih izolata ukazuje na pripadnost istom klasteru. Automatskom analizom binarnog koda dobijenih izolata u dve najveće baze podataka ustanovljeno je da se radi o spoligotipu SB 0418 odnosno ST 647, koji po raširenosti predstavlja dominantni klaster Mycobacterium caprae u srednje evropskim državama. Uporedno ispitivanje komparativnog tuberkulinskog testa i in vitro γ-IFN testa, izvršeno je na 71 grlu goveda iz 25 zapata lociranih u Južnobačkom i Sremskom okrugu kod kojih je prilikom izvođenja monotesta ustanovljena pozitivna ili sumnjiva reakcija. Rezultati ispitivanja su na osnovu izračunate Kappa-statističke vrednosti pokazali srednju saglasnost dva testa, dok je ispitivanje osetljivosti γ-IFN testa u odnosu na post mortem potvrđene slučajeve tuberkuloze, iznosilo 90%. U radu je prikazana i epizootiološka situacija tuberkuloze goveda u Vojvodini za period od prethodnih šest godina. Naročito je detaljno analizirana incidencija i prevalencija oboljenja u delovima Južnobačkog okruga, u kojima su ustanovljena žarišta sa endemski prisutnom tuberkulozom goveda. Na osnovu rezultata istraživanja napravljena je aktuelna epizootiološka karta tuberkuloze goveda u Vojvodini.