Primena antimikrobnih lekova u veterinarskoj medicini i mehanizmi rezistencije

Abstract

Uporedo sa intenziviranjem stočarske proizvodnje i izuzetnim povećanjem produktivnosti kod životinja, neminovno se povećavao i broj primenjenih antimikrobnih lekova. Iako se na svim skupovima ukazuje na sve štete koje neracionalna primena ovih lekova nosi sa sobom, nažalost ona je i dalje prisutna. U veterinarskoj kliničkoj praksi, a naročito u živinarstvu i svinjarstvu, kao ključnim sektorima za proizvodnju namirnica animalnog porekla, upotreba antimikrobnih lekova je u nekim momentima bila narasla do nivoa, koji se mogu smatrati alarmantnm za zdravlje ljudi. Racionalna primena antimikrobnih lekova u veterinarskoj medicini je od višestrukog značaja. Korišćenjem svakog leka, samoonda kada je on zaista neophodan (indikovan), u pravoj dozi i na pravi način, ne samo da bi se smanjila potencijalna štetnost takvog leka po samu životinju, već bi i efikasnost njegove primene bila znatno veća. Drugim rečima, smanjio bi se broj rezistentnih mikroorganizama, a time i terapija bila efikasnija. Razvoj rezistencije bakterija na antimikrobne lekove, kao što su: tetraciklini, makrolidi i linkozamidi, streptogramini, β-laktamini, aminoglikozidi, sulfonamidi, trimetoprim, fluorohino- loni, hloramfenikol i florfenikol može nastati usled enzimske inaktivacije, smanjene intracelularne penetracije i akumulacije leka, modifikacije/zaštite/zamene ciljnih mesta delovanja, kao i promene metaboličkih puteva. U ovom procesu učestvuju i imaju značaj u prenošenju rezistencije mobilni genetski elementi, koji nose odgovarajuće gene rezistencije, kao što su plazmidi, transpozoni i integroni, kao i procesi konjugacije, mobilizacije, transdukcije, i transformacije.

Along with the intensification of livestock production and the extraordinary increase in productivity in animals, the number of applied antimicrobial drugs inevitably increased. Although all gatherings point out all the harms that irrational use of these drugs brings, unfortunately, it is still present. In veterinary clinical practice, and especially in poultry and pig farming, as key sectors for the production of food of animal origin, the use of antimicrobial drugs has at some point increased to levels that can be considered alarming for human health. Rational use of antimicrobial drugs in veterinary medicine is of multiple importance. By using each drug, only when it is really necessary (indicated), in the right dose and in the right way, not only would the potential harm of such a drug to the animal itself be reduced, but its effectiveness would be significantly higher. In other words, the number of resistant microorganisms would be reduced, and thus the therapy would be more efficient. Development of bacterial resistance to antimicrobial drugs, such as: tetracyclines, macrolides and lincosamides, streptogramins, β-lactams, aminoglycosides, sulfonamides, trimethoprim, fluoroquinolones, chloramphenicol and florfenicol may occur due to enzyme inactivation, reduced intracellular penetration and accumulation of the drug, modification/protection/replacement of target sites of action, as well as changes in metabolic pathways. Mobile genetic elements, which carry the corresponding resistance genes, such as plasmids, transposons and integrons, as well as the processes of conjugation, mobilization, transduction, and transformation, participate in this process and are important in the transmission of resistance.